استرس کاری از انواع استرس و به معنی استرسی است که از طریق کار به انسان وارد می شود.
میزان کنترلی که فرد شاغل بر مسائل کاری اش دارد، می تواند بر روی استرس کاری تاثیر داشته اشد.
با اینکه هر کاری استرس خاص خودش را دارد، اما استرس واقعی برای افرادی که از نظر احساسی و فیزیکی نمی توانند به فشار کاری واکنش نشان دهند، بسیار سخت تر است.
استرس کاری چیست؟
یک شغل سالم چه شغلی است؟
یک شغل مناسب و سالم شغلی است که فشاری را که بر فرد وارد می کند، برای میزان توانایی، میزان کنترل فردی و مشکلاتی که برایش پیش می آید، مناسب باشد.
منبع: استرس کاری چیست
با اینکه سلامت کاری صرفا به معنی نبود بیماری و ناتوانی نمی باشد
اما سلامتی فیزیکی و ذهنی کامل، موقعیت اجتماعی و محیط خوب کاری را شامل می شود و فرد نباید در آن محیط احساس ناراحتی و ضعف داشته باشد.
استرس مرتبط با شغل ( استرس کاری ) چیست؟
استرس کاری در حقیقت واکنش فرد در مواقعی است که با چندین تقاضا و فشار کاری روبرو باشد که آن تقاضاها با توانایی و اطلاعاتش تناسب نداشته باشند. در چنین مواقعی فرد مجبور است که توانایی اش را با آن تقاضا انطباق دهد و در این صورت استرس بوجود می آید. استرس معمولا در همه ی مشاغل وجود دارد. اما اغلب موقعی بوجود می آید که اطرافیان و همکاران فرد از او حمایت نکنند و فرد نیز نتواند بر فرآیند کاری کنترل داشته باشد. معمولا بین فشار و چالش های کاری و استرس تفاوتی وجود دارد که به مدیریت آن شرایط بستگی خواهد داشت.
فشار محیط کار، به دلیل تقاضاهایی که در آن وجود دارد غیر قابل انکار است.
فشاری که برای فرد قابل پذیرش باشد باعث هوشیاری، فعالیت و یادگیری او می شود - البته این مسئله به شخصیت خود فرد نیز بستگی دارد
اما زمانی که فشار خارج از توانایی و تحمل فرد باشد و نتواند آن را کنترل کند، منجر به استرس خواهد شد.
استرس می تواند سلامت فرد و عملکرد کاری اش را به خطر بیاندازد.
استرس کاری می تواند به دلیل سازماندهی ضعیف کاری (روشی که ما سیستم کاری مان را طراحی و مدیریت می کنیم)، طراحی ضعیف کاری (مثلا عدم کنترل بر روی فرایند کاری)، مدیریت ضعیف، عدم رضایت از شرایط کاری و عدم حمایت اطرافیان نیز ایجاد شود.
بررسی ها نشان می دهند که استرس کاری در شغل هایی وجود دارد که تقاضا و فشار کاری به قدری باشند که با توانایی و دانسته های فرد مطابقت نداشته باشند
در این صورت فرد نمی تواند بر آن شرایط کنترل داشته باشد و قدرت انتخابش نیز پایین آمده و کسی نیز از او حمایت نمی کند.
افراد شاغل اگر تقاضا و فشار کاری شان کم تر شود، استرس کاری شان نیز کم تر خواهد شد.
زیرا اگر تقاضا کم تر و حمایت اطرافیان و همکاران بیشتر شود، فرد می تواند بر شرایط کنترل پیدا کند و توانایی هایش را بکار بگیرد.
خطر های استرس کاری چیست؟
استرس خطرهای کاری به دو دسته ی محتوای کاری و زمینه کاری تقسیم می شود.
درمان استرس در این دو حالت باهم کتفاوت میباشند.
محتوای کاری شامل:
- محویات کار (یکنواختی، کم تحرکی، بی معنی بودن شغل و عدم تنوع در کار)
- بار کار و سرعت آن (کار بسیار کم یا بسیار زیاد، کار کردن تحت فشار زیاد)
- ساعات کاری (سیستم کاری غیر انعطاف پذیر، ساعات کاری طولانی و غیر اجتماعی، سیستم تغییر شیفت نامناسب)
- مشارکت و کنترل (عدم مشارکت در طراحی و تصمیم گیری ها، عدم کنترل بر فرایند کاری، سرعت و ساعات، روش ها و محیط کاری)
زمینه های کاری شامل:
پیشرفت کاری
- وضعیت کاری
- حقوق نامناسب (ناامنی شغلی، عدم پیشرفت و ترقی در کار، ارتقای شغلی بسیار کم، ارزش اجتماعی پایین ، سیستم پرداختی نامناسب، سیستم ارزیابی نامناسب و غیر منصفانه، داشتن مهارت کاری بسیار کم یا بسیار زیاد و نامناسب)
- نقش داشتن یا نداشتن در سازماندهی کاری (نقش نامشخص، نقش متضاد)
- روابط بین فردی (نظارت ناکافی، نظارت غیر مستقیم و نامناسب، روابط ضعیف با همکاران، زورگویی، آزار و اذیت، توهین، کار تک نفره یا انفرادی)
- فرهنگ سازماندهی شده (ارتباط ضعیف، رهبری نامناسب، رفتار های نامناسب، واضح نبودن اهداف، ساختار ها و استراتژی ها)
- عدم تعادل کار و زندگی (بالابودن تقاضاهای کاری و آسیب رساندن به محیط خانه، عدم حمایت مشکلات خانه در محیط کار، عدم پذیرش مشکلات کاری در خانه، کمبود استراتژی های مناسب برای حفظ این تعادل)
استرس کاری: فاکتور های خطرناک بر اساس شواهد علمی، جلوگیری و هزینه ها
با اینکه مسائل مربوط به استرس کاری تاکنون در صد ها مقاله منتشر شده اند.
اما این مفهوم هنوز هم برای برخی افراد ناشناخه و نادرست می باشد.
منابع مختلف استرس محیط کاری
استرس کاری منابع بسیار زیادی می تواند داشته باشد.
برخی از رایج ترین منابع استرس کاری شامل:
استرس محیطی
برخی از انواع استرسی که فرد در محیط کار تجربه می کند، شامل محیط فیزیکی محیط می باشد. این استرس می تواند به دلیل ناامنی، مدیریت نادرست، وسایل و جهیزات باشند که برای انجام کارها و دیگر متغیرها از آن ها استفاده می شود.
عدم قطعیت
افرادی که از جایگاه شان راضی و مطمئن نیستند، بیشترین میزان استرس کاری را تجربه خواهند کرد. این مسئله باعث ترس از دست دادن شغل، امید به ارتقا، کمبود واکنش های مثبت به عملکرد فرد و غیره می شود.
مشکلات شخصی
بخش عظیمی از استرس و مشکلات مربوط به محل کار، از طریق درگیری و ناسازگاری با همکاران، عدم حمایت و هماهنگی، فشار بالای کاری و غیره ایجاد می شود.
فشار عملکرد
احساس فشار در جهت انجام کیفیت و کمیت ایده آل در محیط کار نیز می تواند باعث ایجاد استرس شود. این مسئله می تواند به فروش و تولیدات بالاتر، استانداردهای تولید، مهلت پرداخت ها و تولیدات و غیره بستگی داشته باشد.
علل استرس کاری کدامند؟
ناراضی بودن از شغل
- داشتن بار کاری و مسئولیت های بسیار زیاد
- ساعات کاری زیاد
- مدیریت ضعیف، انتظارات نامعلوم و نداشتن قدرت تصمیم گیری
- کار کردن در شرایط خطرناک
- عدم اطمینان در مورد پیشرفت و یا اخراج شدن
- مشاجره با همکاران
- قرار داشتن در معرض اسیب، آزار و اذیت در محیط کار - بخصوص اگر از طرف آن محیط حمایت نشوید
استرس های زندگی نیز تاثیر بسزایی بر این شرایط دارند.
استرس های زندگی شامل موارد زیر هستند:
- از دست دادن یکی از عزیزان
- طلاق
- از دست دادن شغل
- بالا رفتن تقاضای مالی
- ازدواج
- نقل مکان به یک منزل جدید
- بیماری یا آسیب مزمن
- مشکلات احساسی (افسردگی، اضطراب، خشم، غم و اندوه، جرم و جنایت، کمبود اعتماد به نفس)
- مراقبت از یکی از اعضای ناتوان و یا سالمند خانواده
- اتفاقات تهاجمی مانند حوادث طبیعی و غیر مترقبه، دزدی، تجاوز، آسیب به یکی از بستگان و ...
منبع: استرس کاری چیست